Naast het typische onderricht van de gelovigen, het toedienen van rituelen en het creëren van ruimten voor dialoog tussen christenen (en niet-christenen), Kerk De katholieke kerk houdt zich aan vele geloofswetten. Theologische kwesties met betrekking tot de wetenschap zelf zijn in de loop der jaren een integrerend deel geweest van de activiteiten van het Vaticaan. De pauselijke onfeilbaarheid is hier ontstaan als gevolg van wat in de loop der jaren in de praktijk tot stand was gebracht en duurt voort tot op de dag van vandaag.

De onfeilbare paus

Dit dogma werd geïntroduceerd op het eerste Vaticaans Concilie in 1870, maar werd pas in 1881 definitief aanvaard. Waarom die kloof van elf jaar? Het laat zich raden dat niet alle geestelijken op de hoogste posities in de Kerk onmiddellijk wilden instemmen met zo'n ondubbelzinnig document als het dogma van de pauselijke onfeilbaarheid.

De eerste gevolgen van deze geschillen werden duidelijk in 1871, toen Johann Döllinger, een theoloog uit München, die bisschoppelijk-synodale ideeën propageerde in tegenstelling tot de ultramontane ideeën van de Kerk in die tijd, werd geëxcommuniceerd. Hij verwierp niet alleen de pauselijke onfeilbaarheid, maar ook de toen vastgestelde onbevlektheid van Maria. Het resultaat was de creatie van een nieuwe doctrine - Oud-Katholicisme.

Echo's van de problemen rond het titeldogma zijn vandaag de dag nog steeds te horen, en de laatste van de geruchtmakende zaken rond dit dogma had plaats in de vorm van de geestelijke Hans Küng, die de discussie over onfeilbaarheid opende. Paus Johannes Paulus II zelf verwijderde hem zo van de leerstoel theologie.

Als de leer van de paus onfeilbaar is?

Het is de moeite waard te preciseren dat het dogma van de pauselijke onfeilbaarheid niet van toepassing is op alle handelingen en opvattingen van de paus, maar slechts geldt voor een vrij beperkt aantal aangelegenheden die de Kerk zelf betreffen. Om preciezer te zijn nog steeds meer, het gaat over geloof en moraal, maar niet meer over alledaagse zaken.

Ondanks het feit dat dit dogma constant blijft, neemt het niet vaak een levende vorm aan. Interessant is dat het zeer moeilijk is om in theologische inventarissen en documentatie concrete studies over dit onderwerp te vinden. Wat is dan de laatste van de belangrijkste en zeer belangrijke pauselijke uitspraken die het merkteken van onfeilbaarheid dragen? Dit zijn de woorden in een van de encyclieken, waarin de Poolse paus abortus en alle stappen die daarmee verband houden streng en ondubbelzinnig veroordeelt. In kerkelijke kringen wordt nog steeds verwezen naar deze woorden uit 1995, met een beroep op de onfeilbaarheid van de paus. Het is ook onmogelijk de politieke achtergrond te negeren, vooral binnen het kader van het pauselijk optreden in die tijd (19e eeuw). De autoriteiten van het Tweede Rijk vreesden bijvoorbeeld de invloed van de absolute macht van het Vaticaan, die via talrijke kerkelijke structuren Duitsland zou kunnen bereiken. Zoals de tijd heeft uitgewezen, had het dogma van de pauselijke onfeilbaarheid niet zulke verstrekkende gevolgen en heeft het tot op de dag van vandaag niet zulke verregaande banden met de politiek als sommige geestelijken en machthebbers vreesden.