Bazyli III (ur. Basil Georgiades, 1846 – 29 września 1929) był ekumenicznym patriarchą Konstantynopola w latach 1925-1929. Opisywano go jako mądrego prałata, “surowego w życiu, dobroczynnego, filantropa i elokwentnego pisarza”.
Dane biograficzne
Urodził się w 1846 roku w Chrysoupoli (Skoutari), Chalkidona. Jego rodzicami byli George, duchowny, i Catherine. Studiował teologię i literaturę na Uniwersytecie w Atenach, który ukończył w 1871 roku. W następnym roku został mianowany profesorem Szkoły Teologicznej w Halki, gdzie przez osiem lat wykładał język hebrajski, hermeneutykę, Stary i Nowy Testament oraz geografię. Jednocześnie zajmował się badaniami historycznymi rękopisów i publikował na ten temat. Będąc profesorem, został w 1880 roku wysłany przez Szkołę na dalsze studia do Europy. Pracował w bibliotekach Rzymu, Berlina, Lipska, Londynu i Wiednia. W 1884 roku otrzymał tytuł doktora filozofii na Uniwersytecie w Monachium.
W 1884 r. wrócił do Konstantynopola i został mianowany dyrektorem seminarium duchownego patriarchatu. W grudniu tego samego roku otrzymał święcenia diakona i starszego oraz został mianowany archimandrytą przez patriarchę Joachima Wspaniałego.
8 sierpnia 1889 r. został wybrany metropolitą Anchialos, a 24 września przyjął święcenia kapłańskie. Jako metropolita gorliwie angażował się we wspieranie edukacji. Za jego czasów Anchialos nabył wspaniały budynek greckiej Partenagogi, wzniesiony z dużym zapisem Fotini Karyandi, natomiast wspaniały kościół Panagia został ukończony. Bazyli II objął przewodnictwo w tych pracach, nawet z osobistą pracą, ale nie udało mu się utrzymać jedności swojej trzody, której bardziej konserwatywna część zwróciła się przeciwko niemu z petycjami do patriarchatu i publikacjami w prasie. Przez pewien czas pozostawał w Konstantynopolu jako synodysta, gdzie opowiedział się po stronie frakcji przeciwnej patriarsze. W 1904 roku przesłał do Biblioteki Narodowej w Atenach rękopis muzyki kościelnej, datowany na 1450 rok, zawierający polichronizmy Konstantyna Palaiologosa. W lipcu 1906 roku Vasilios był świadkiem pożaru, który zniszczył Anchialos, a tzw. egzarchiści podpalili także jego rezydencję, niszcząc jego wielką bibliotekę. Został aresztowany przez Bułgarów i do października więziony w Silymnie (Sumla). Po uwolnieniu zmuszony był uciekać do Konstantynopola. Następnie został wysłany na Cypr, aby pomóc w rozwiązaniu tamtejszego długotrwałego “problemu arcybiskupstwa”. 7 lutego 1909 r. został wybrany metropolitą Pelagonii, a 13 maja 1910 r. został przeniesiony do metropolii Nikozji.
Patriarchat
Pozostał w Nicei do czasu wymiany ludności, podczas której za wymienionego uznano również ówczesnego patriarchę Konstantyna VI. Po rezygnacji patriarchy synod encykliki wybrał Bazylego jego następcą 13 lipca 1925 r., w wieku 79 lat.
Podczas jego patriarchatu podpisano wymianę ludności między Grecją a Turcją, z której wyłączono synod, biskupów patriarchatu i patriarchę. W 1925 r. godność patriarchalną otrzymał Autonomiczny Kościół Rumunii, ale rząd turecki zabronił zwołania synodu panprawosławnego, który zaplanowano na grudzień 1925 r. w sprawie kalendarza i innych kwestii. Rozpoczęto również negocjacje z rządem włoskim w kwestii jurysdykcji kościelnej okupowanego przez Włochów Dodekanezu oraz zrewidowano Kartę Góry Athos. 4 września 1928 r. Kościół grecki został powierzony komisyjnie administracji prowincji Tronu Ekumenicznego, które znajdowały się teraz na terytorium Grecji (tzw. Nowe Terytoria) na mocy Aktu Patriarchalnego i Synodalnego, który szczegółowo opisywał dziesięć warunków, pod którymi dokonano koncesji. Również w 1928 roku przygotowano St. Myra i ratyfikowano Kartę Kościoła w Ameryce. Wreszcie za jego czasów rozpoczęto wydawanie czasopisma Patriarchatu “Prawosławie”.
Bazyli III zmarł 29 września 1929 r. w wieku 83 lat i został pochowany 2 października w kościele patriarchalnym.
Według oficjalnej strony Wielkiej Loży Grecji, był członkiem loży masońskiej. Uważa się, że jego patriarchat unormował i zrównoważył stosunki między patriarchatem a nowo powstałym państwem tureckim, po trudnościach, jakich relacje między nimi doświadczały w poprzednich latach.
